Gia đình

Giáo sư Lê Văn Lan xuất thân trong một gia đình giàu có ở Hà Nội. Thời thanh niên ông đã từng có xe hơi và biệt thự riêng. Ông thành lập ban nhạc Chu Văn An sau này trở thành ban nhạc guitar Hạ uy cầm nổi tiếng từng lên sóng của Đài Hà Nội lúc bấy giờ.[4]Sau năm 1954, gia đình ông bị liệt vào giai cấp tư sản, thuộc diện phải cải tạo. Bố mẹ ông đã hiến trọn toàn bộ nhà cửa và gia tài cho chính quyền. Lê Văn Lan giác ngộ chủ nghĩa Mác-Lênin, đi theo chính quyền và trọn đời cống hiến cho khoa học. Đến tuổi nghỉ hưu ông được hưởng mức lương hưu ngang với bậc lương thứ trưởng nhưng ông chọn cho mình lối sống bình dị giữa những người dân bình thường. Ông có 2 con là Lê Kim Cương và Lê Lưu Ly. Ông đang sống ở một căn phòng nhỏ rộng 6m2 ở tầng 2, nhà số 1 đường Nguyễn Văn Tố, ngay cạnh chợ Hàng Da.[4]

Quá trình học tập

Thời học phổ thông lúc đầu Lê Văn Lan không để lại ấn tượng gì với thầy cô và bạn bè cùng lớp, thậm chí còn bị phê bình vì học kém, nhưng sau đó ông vươn lên đứng đầu lớp về các môn: Lịch sử, Sinh ngữ, Địa dư, Âm nhạc. Ở nhà Lê Văn Lan có hẳn một kho sách sử kinh điển mà bất cứ thầy dạy sử và người yêu sử nào cũng phải mơ ước. Những năm năm mươi, trong các trường học chưa dạy môn Triết, nhưng Lê Văn Lan lại rất yêu thích môn học có tính suy luận và đòi hỏi mạch tư duy này đến lạ kì. Ông tìm đọc rất nhiều bản gốc của các triết gia Lão Tử, Khổng Tử, Đề-các, Hê-ghen... rồi so sánh, thắc mắc và đánh giá. Chính những điều này đã dần hình thành nên "ông cố vấn" Lê Văn Lan của rất nhiều chương trình liên quan đến Lịch sử ngày hôm nay.

Hết cấp 3 tại trường THPT Nguyễn Trãi - Ba Đinh, Lê Văn Lan vào học khoá đầu tiên của khoa Lịch sử Đại học Tổng hợp Hà Nội, nay là Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Năm 1959, Lê Văn Lan tốt nghiệp cử nhân cùng với Vũ Dương Ninh, Phan Đại Doãn, Trịnh Nhu (sau này là các giáo sư) và Lê Mậu Hãn, Phạm Thị Tâm, Nguyễn Thừa Hỷ (sau này là các phó giáo sư).[6]

Năm 1960 ông công tác tại Ban cổ sử Viện Sử học Việt Nam; chuyên nghiên cứu về cổ sử, đặc biệt về thời đại Hùng Vương.